خطه زر خیز زرین شهر نگینی سبز بر پهنه استان اصفهان ، شهری جذاب و دوست داشتنی برساحل زاینده رود و در محاصره شالیزار، با بیش از هزارسال قدمت درپهنای تاریخ این مرزوبوم با داشتن استعدادهای فراوان در منطقه لنجان خوش درخشیده و ضمن حفظ سنتهای جامعه به خوبی مسیر رشد و توسعه را در پیش گرفته و در ردیف شهرهای توسعه یافته کشور قرارداشته و در عین حال پیشرفت و توسعه خود را مستلزم پیوند تکنولوژی و دستاوردهای فرهنگی ، دینی و انقلابی اصیل می داند . شهر زرین شهر با مساحتی بالغ بر 70 کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 65 هزار نفر به عنوان مرکز شهرستان صنعتی،کشاورزی لنجان و یکی از شهرهای مهم استان اصفهان، در 32 کیلومتری شهر اصفهان واقع شده و از آب و هوایی خشک با فصول نا منظم برخوردار است . رودخانه ی زاینده رود از کنار آن عبور می کند و زیباترین سواحل این رودخانه را به خود اختصاص داده است.واقع شدن در مسیر جاده استراتژیک شمال – جنوب ایران (کنار گذر غرب ) این شهر را به چهارراهی پرتردد در نقطه مرکزی ایران تبدیل کرده که شمال ،جنوب، شرق و غرب رابه هم متصل میکند.
شهر زرین شهر بعنوان منطقه ای صنعتی و کشاورزی علی رغم تنوع قومیتی دارای مردمانی مذهبی، غیور ، شریف ، زحمت کش و مهمان نواز است این شهر با پیشینه ی تاریخی بالا دارای نقاط تاریخی ، گردشگری و تفریحی می باشد که مسجد جامع و مسجد صباحی که مربوط به سده پنجم هجری است از جمله آنها می باشد.
از جمله محصولات مهم این منطقه برنج لنجان است که در زرین شهر و شهرهای اطراف کشت میشود. برنج این منطقه بسیار خوش بو و خوش طعم است چنانچه عطر برنج لنجان را در هیچ نقطه ای از جهان نمی توان یافت. سایر محصولات این منطقه گندم، چغندر،صیفی جات و اقسام مرکبات است.
پارک بزرگ ساحلی زرین شهر در حاشیه ی زاینده رود از جاذبه های دیدنی زرین شهر می باشد. این پارک که در منطقه ی جنوبی شهر و در حاشیه ی شمالی زاینده رود قراردارد با طول 1600 متر و از مساحتی معادل 200 هزار مترمربع برخوردار است. وجود دریاچه به وسعت 300 هزار مترمربع در این پارک که درجهت قایقرانی و پرورش ماهی مورد استفاده قرار گرفته است به طور محسوسی بر جاذبه و جمعیت پارک مذکور افزوده است.
شهرداری زرین شهر با اجرای طرح های متعدد از جمله فضای سبز منحصر به فرد ، مراکز تفریحات سالم بویژه جهت استفاده ی کودکان و نیز احداث ویلاهای مسکونی جهت اقامت موقت مسافران و ساختمان های مربوط به مراکز پذیرایی و رستوران ها امکانات قابل قبولی را برای استفاده مردم منطقه از اوقات فراغت خود فراهم آورده است. زرین شهر مرکز شهرستان لنجان است که در مسیر مواصلاتی پنج استان چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، بوشهر و فارس قرار دارد و مسافرانی که از این استانها قصد سفر به اصفهان را دارند از این شهر میگذرند.
شهرستان لنجان و به طبع آن شهر زرین شهر به خاطر مهاجرپذیر بودن به «ایران کوچک» معروف است چرا که در دل خود تمام قومیتهای ایران را جای داده و یکی از شهرهای استان اصفهان بوده که دارای جلوههای زیبا و پیشینه کهن و چندین هزار ساله است.
این شهر دارای آثار و بناهای تاریخی بینظیر بوده و در کنار زایندهرود آرمیده است.
شهری که آوازه آن قرنهاست در گوش گیتی پیچیده و نامش همواره بر سر زبانها بوده و هر کس بدان پا نهاده است آن را ستوده و از این سرزمین شگفتیها، زیباییها و
مهد هنر، صنعت و فرهنگ به نیکی و احترام یاد کرده است.
شهر زرین شهر بعنوان منطقه ای صنعتی و کشاورزی علی رغم تنوع قومیتی دارای مردمانی مذهبی، غیور ، شریف ، زحمت کش و مهمان نواز است این شهر با پیشینه ی تاریخی دارای نقاط تاریخی ، گردشگری و تفریحی می باشد که مسجد جامع و مسجد صباحی که مربوط به سده پنجم هجری است از جمله آنها می باشد.
مسجد جامع
مسجد جامع زرین شهر یکی از قدیمی ترین بناهای مذهبی شهرستان لنجان به شمار می آید که به شکل زیبا و با استفاده از فنون معماری اسلامی در حدود 200 سال قبل توسط مرحوم حاج رحیم خان ساخته شده است.
این مسجد دارای یک شبستان جنوبی با 40 ستون است که از خشت وگل ساخته شده و سقف آن بصورت مقعر و متصل به ستون ها می باشد که به دلیل مورد استفاده قرار گرفتن در فصل سرما پایین تر از سطح زمین این بنا ساخته شده است.
مسجد جامع زرین شهر دارای 5 درب ورودی و خروجی است که درب اصلی آن دارای دو سکو می باشد که سردرب آن با آجر و کاشی کار شده و زنجیری بالای درب اصلی مسجد به نشانه سنبل زنجیر تراز و عدالت نصب بوده یعنی هرخطاکاری به مسجد پناه می آورد مدتی در مصونیت قرار داشته تا خود از مسجد خارج شود و به نقل از گذشتگان، مردم محل جهت حل و رفع اختلافات بین خود در محضر عالم وقت به این مکان می آمده اند.
صحن این مسجد نیز به شکل 4 ضلعی بسیار زیبا از4صفحه بزرگ و 12 ایوانچه کوچک تشکیل شده و به عنوان حسینیه مورد استفاده قرار میگرفته است.
در قسمت شرقی صحن حجره هایی تعبیه گردید که زمانی طلاب و عالمان در آن به کسب معارف و علوم دینی پرداخته و در واقع حکم حوزه علمیه را داشته است.
با گذشت زمان این قسمت از مسجد محل دفن اطباء و کدخداها، قسمت غربی صحن مسجد محل دفن خوانین، قسمت شمالی مکان دفن موذنین و مکبرین و قسمت جنوبی صحن مسجد نیز مکان دفن علما و اندیشمندان از جمله آیت الله شیخ عبدالوهاب ریزی پدر مرجع بزرگوار عالم تشیع شیخ مرتضی ریزی مدفون در تکیه ریزی تخت فولاد اصفهان
مسجد صباحی در جنوب شرقی زرین شهر و درمحلی که بنا به باور عمومی زیستگاه اولیه مردم این شهر بوده است مسجدی قراردارد که با توجه به شواهد موجود توسط اسماعیلیان در دوران اقتدار آنان در این منطقه (قرن پنجم هجری) برای بزرگداشت حسن صباح و تکریم از وی احداث گردیده و از همین رو مسجد صباح نام گرفت که درمرور زمان بر اثر کثرت استعمال وتاثیرپذیری از لهجه ها مسجد صباحی خوانده شد. بنای اولیه این مسجد از خشت های بزرگ و ضخیم مشابه خشت های بکاررفته درساختمان آتشگاه اصفهان متعلق به دوران ساسانی بنا گردیده است و از همین رو بسیاری از باستان شناسان قدمت بنای مذکور را به دوران پیش ازاسلام مربوط دانسته و ماهیت اولیه آن را آتشکده ای مربوط به عصر حاکمیت ساسانیان می دانند و با تکیه بر سنت رایج دوران اولیه اسلامی در تبدیل آتشکده ها به مساجد و زیارتگاههای اسلامی براین اعتقاد پای میفشارند . بنای قدیمی مسجد هشت ضلعی و ضخامت دیوارهای آن حدود 2متر و سقف آن گنبدی با ارتفاع متوسط بوده و راهروهایی در شمال و جنوب و یک راه ورودی به پشت بام داشت ولی اینک تنها دارای یک گنبد ودو مناره و یک صحن کوچک است .
این مسجد درزمان احداث درداخل آبادی بوده لیکن به تدریج با گسترش آبادی به سمت زمینهای مرتفع شمال وغرب این محل متروک شده واینک در بطن مزارع حاشیه شرق زرین شهر واقع شده است .بناهای دیگری درجوار این مسجد وجود داشته که ازآنها اینک خرابه ای برجامانده است،یکی ازاین بناها حمام صحرایی بوده که 45 سال پیش تخریب گردیده و زمین آن به مزرعه مبدل شده است،آسیاب تنوره که در ضلع جنوبی مسجد واقع بوده واینک دیواره ای از آن به جامانده ازدیگرابنیه این محل می باشد که از تاریخی معادل حمام برخورداراست،این آسیاب با جریان آب بکار می افتاده و گندم وجو تولیدی اهالی را به آرد تبدیل میکرده است.آسیاب مذکور نیز همچون حمام صحرایی تخریب شده و محل آن اینک به مزرعه تبدیل شده است. این مسجد احتمالا باقیمانده قلاع اسماعیلیه در منطقه است که به نام حسن صباح بدین نام معروف شده است . برخی کارشناسان هم با توجه به اندازه خشتهای بنا ی اصلی که دقیقا هم اندازه وهم شکل خشتهای بنای آتشگاه اصفهان است بنای اصلی را آتشکده مربوط به پیش از اسلام می دانند که بعد ها تبدیل به مسجد شده است.
حمام ساحل
حمام حاج رضاقلی سلیمیان ریزی معروف به حمام ساحل زرینشهر با مساحتی در حدود 400 متر مربع دارای دو بخشی قدیمی و تقریبا نوساز است که در سال 1313 هجری قمری توسط حاج رضاقلی سلیمیان ریزی وقف شده است.
قدمت این حمام به دوره قاجاریه باز میگردد و بخش قدیمی این حمام شامل سربینه، گرمخانه و خزینه بوده که سقف این حمام با استفاده از گنبدهایی پوشیده شده و بخشهایی از آن نیز بر روی ستونهایی قرار گرفته است.
برنج لنجان
از جمله محصولات مهم این منطقه برنج لنجان است که از لحاظ کشاورزی نیز یکی از مناطق مهم تولید برنج در سطح استان اصفهان محسوب میشود چرا که قسمت عمده اراضی این شهر در همجواری با زایندهرود بوده و به کشت برنج اختصاص دارد.
سابقه کاشت برنج در این شهر به دو هزار سال گذشته و دوره ساسانیان باز میگردد و در طومار شیخ بهایی نیز که نزدیک به 500 سال پیش نوشته شده است، حق آب لنجانات بیشتر به برنجکاری در این منطقه اختصاص یافته که این نشان از وجود برنجکاری در این منطقه از گذشتههای دور است و برنج لنجان نیز منشأ بومی داشته و در بیشتر مناطق کشاورزی و شالیکاری به زبان محلی «تولِکی» معروف بوده و هنوز به صورت سنتی و با دست انجام میشود
برنج لنجان شامل گونههای ناب مانند سرخه و نوگورانی است و تنها برنج اصیل لنجانی است که دارای طعم و مزه منحصربه فرد بوده که با عطر و طعم خاص خود طرفداران بسیار زیادی را جذب کرده و علاوه بر استان اصفهان آوازه این برنج به شهرهای دیگر ایران نیز رسیده و به عنوان سوغات خواهان بیشماری دارد.
از قدیمالایام برنج در لنجان از جایگاه خاصی برخوردار بوده و کهنسالان میگویند در گذشته هنگام نوروز چلو میپختند و تا سیزدهبدر نیز همان غذا را اگر خشک هم میشد بر سر سفره عید میگذاشتند و در دید و بازدیدها در یک بشقاب آن برنج را میکشیدند و میگفتند: «بفرمائید، نمک تازه کنید».
اکنون نیز بعد از گذشت سالیان سال با قدری تنوع در ایام عید نوروز و به قصد تهیه تنقلات سنتی، برنج را میجوشانند و در آفتاب خشک میکنند، بعد از خشک شدن کامل برنج آن را با ماسه مخلوط کرده و روی تابه تفت میدهند و با پس و پیش کردن ماسهها برنج بو داده، جدا شده و آن را با الک از ماسه جدا میکنند.
در این شهر نیز همانند سایر مناطق ایران غذاهای سنتی متعددی پخت میشود. دمپخت مخصوصا از نوع آتشی (لاخلی) متداولترین غذای محلی لنجان است که معروفیت خاصی دارد، از دیگر غذاهای سنتی این منطقه که هنوز مرسوم مانده آش شیر (شیربرنج)، آش شله ماش با سبزی، آش کشک، کته، انواع دمپخت، شله زرد و انواع چلو است.
از آرد برنج نیز انواع غذاها، شیرینی و حلواهای خاص تهیه میشود و پیشنهاد میکنیم اگر به لنجان سفر کردید حتما از این غذاهای سنتی میل کنید.
شهر زرین شهر نیز همانند دیگر شهرستانهای استان اصفهان از قابلیتهای بالقوه صنایع دستی برخوردار است که از جمله این هنرهای سنتی میتوان به قلمزنی، معرق چوب، منبتکاری، گلیمبافی، سازسازی، کندهکاری روی چوب، نقاشی روی سفال، سراجی سنتی (مصنوعات چرمی)، قالیبافی، سرمهدوزی، ملیلهدوزی، پولک و منجوقدوزی، نگارگری ایرانی شامل مینیاتورسازی، تذهیب و تشعیر، صحافی (جلدسازی)، خطاطی، قلمکارسازی، طلاسازی سنتی (زیورآلات)، دوخت لباسهای سنتی، بافتنیهای سنتی، سوختروی چوب، نقشاندازی با ساقه برنج و گندم و حصیربافی اشاره کرد.